Jakie szanse i zagrożenia może spowodować dyrektywa turystyczna i jej implementacja?

W trakcie targów Tour Salon odbyła się przygotowana przez Polską Izbę Turystyki poświęcona dyrektywie 2015/2302 i pracom nad jej implementacją. Prowadzący spotkanie prezes PIT, Paweł Niewiadomski przedstawiał szanse i zagrożenia dla przedsiębiorców wiążące się z nadchodzącymi zmianami w prawie. Poniżej krótkie podsumowanie jego prezentacji.

Prezes Niewiadomski zwrócił uwagę na bardzo krótki czas, w jakim odbyły się konsultacje społeczne do projektu ustawy o imprezach turystycznych. Przekonywał, że projekt poddany pod konsultacje zawiera dużo błędów. Mogę Państwu powiedzieć, że w innych krajach Unii Europejskiej, które muszą tak samo jak my transponować dyrektywę do prawodawstwa krajowego, konsultacje trwają praktycznie od półtora roku i są one bardzo związane z branżą - mówił. Przekonywał, że Polska Izba Turystyki złożyła swoje uwagi, jednak z uwagi na bardzo krótki czas dany przez ministerstwo, nie mógł zagwarantować iż udało się znaleźć wszystkie błędy, jakie mógł popełnić ustawodawca. dodał, że została zaplanowana jeszcze konferencja uzgodnieniowa.

Sporo miejsca w swojej prezentacji prezes PIT poświęcił turystyce biznesowej. Co do zasady, podróże biznesowe, realizowane na podstawie umowy ogólnej są wyłączone spod obowiązywania nowej dyrektywy turystycznej. W polskim projekcie ustawy, te zapisy nie są precyzyjne, ponieważ mówią one o osobach zatrudnionych w firmie, na rzecz której biuro podróży zawiera umowy. "Business travel" w ustawie zostały przetłumaczone jako "podróże służbowe", a tym czasem business travel to coś więcej niż podróże służbowe. Business travel niekoniecznie musi być związane z delegowaniem pracownika w podróż służbową, ale może być to także zaproszenie któregoś z kontrahentów na wyjazd czy imprezę - przekonywał Paweł Niewiadomski.

Niewiadomski wskazał na źródło nieporozumień dotyczących turystki biznesowej. Oficjalne stanowisko Komisji Europejskiej jest takie, że jeżeli wyjazd, nawet gdyby był służbowy, jeżeli służy zaspokojeniu swoich przyjemności, np.wypoczynku, czy integracji to ten wyjazd bezwzględnie podlega pod dyrektywę - mówił.

Na rynku pojawią się nowe typy podmiotów i imprez turystycznych. Dyrektywą zostaną objęte pakiety dynamiczne. To niezwykle istotna kwestia, która dotyczyć będzie nawet tych, którzy będą agentami pośredniczącymi dwóch różnych usługodawców. Jeżeli będziecie sprzedawać dwie takie usługi, to będziecie traktowani jak organizatorzy turystyki - mówił prezes PIT. Dodał, że na największego konkurenta agentów turystycznych wyrastają linie lotnicze, które stosują pakiety click-through. Kwestia pakietów click-through była przedmiotem dużych sporów w procesie legislacyjnym w instytucjach europejskich nie mogły dojść do porozumienia, więc konsensusem jest to, że po trzech latach od wejścia w życie dyrektywy, Komisja Europejska dokona przeglądu funkcjonowania wprowadzonych rozwiązań i na jego podstawie rozważy wprowadzenie dodatkowych rozwiązań - informował.

Niewiadomski wspomniał także o powiązanych usługach turystycznych. Jeśli przedsiębiorca świadczy usługę, np. hotelarz, linia lotnicza czy przewoźnik autokarowy i ułatwia zawieranie umowy o inną usługę. Dla przykłady, przewoźnik lotniczy ułatwia zawieranie usługi o hotel. Tego rodzaju usługi również będą podlegać rygorom ustawy. Te podmioty będą musiały posiadać zabezpieczenie finansowe na wypadek własnej niewypłacalności. Jeżeli podmiot będzie ułatwiał nabywanie powiązanych usług turystycznych, to jeżeli świadczy usługi transportu, to dodatkowo będzie musiał zawrzeć ubezpieczenie, zabezpieczając powrót klienta do kraju - komentował.

Problematyczną kwestią w projekcie ustawy są zagadnienia dotyczące podawania godzin wylotu z wyprzedzeniem. Na szczeblu unijnym udało się przekonać ustawodawcę, że ani na etapie informacyjnym, ani na etapie zawierania umowy często nie ma możliwości podania godziny odlotu, ponieważ międzynarodowe konwencje lotnicze dotyczące slotów odbywają się dwa razy w roku. Jak touroperator przygotowuje katalog z wyprzedzeniem to często nie wie o której godzinie nastąpi wylot. W dyrektywie przyjęto, że trzeba podać najbardziej prawdopodobny czas odlotu. W polskiej ustawie napisano, że czas odlotu trzeba podać przy zawieraniu umowy. Jest to ewidentne naruszenie dyrektywy i jeśli ten przepis zostanie w taki sposób transponowany, to Polska Izba Turystyki złoży skargę do Komisji Europejskiej - mówił Paweł Niewiadomski.

Prezes PIT mówił, że od lipca 2018 roku, przedsiębiorcy turystyczni będą musieli wypełniać dodatkowe dokumenty. Każdy klient, będzie musiał dostać dokumenty informujące go o jego prawach wynikających z dyrektywy. W przypadku powiązanych usług turystycznych klient będzie musiał zostać poinformowany, że nie nabywa imprezy turystycznej.

Korzystną dla przedsiębiorców zmianą będzie pewne złagodzenie zasad zmian ceny imprezy turystycznej. Będzie możliwe to w trzech przypadkach (zmiana cen paliwa, podatków turystycznych lub opłat lotniskowych), ale klient prawo do odstąpienia od umowy będzie miał wówczas, jeżeli touroperator podniesie ceny o więcej niż 8 proc. po zawarciu umowy. Podstawowym warunkiem pod którym przedsiębiorca będzie mógł wpisać do umowy tę możliwość podwyżki będzie to, że w przypadku obniżenia się określonych kosztów, będzie musiał obniżyć cenę. Niekorzystne dla przedsiębiorców, którzy zdecydują się na wprowadzenie zapisów o podwyżce jest to, że ile podwyżka cen może odbyć się, tak jak teraz w terminie do 20 dni przed rozpoczęciem imprezy, tak przepisy nie precyzują do jakiego momentu powinien obniżyć cenę. Wydaje się, że te przepisy powinny być symetryczne zarówno dla przedsiębiorcy jak i klienta, ale dyrektywa nic o tym nie mówi - mówił Niewiadomski. Dodał, że korzystną zmianą dla przedsiębiorców jest także dopuszczenie zryczałtowanych potrąceń w przypadku rezygnacji klienta.

W swojej prezentacji prezes PIT poruszył także zagadnienie dotyczące możliwości rezygnacji przez z imprezy turystycznej, co może stanowić spory problem dla organizatorów turystyki. Nowa dyrektywa przewiduje możliwość bezkosztowego rozwiązania umowy w przypadku "nadzwyczajnych i nieuniknionych okoliczności" nie precyzując znaczenia tego terminu. Zdaniem prezesa PIT jest to jedno z największych zagrożeń jakie mogą czekać przedsiębiorców turystycznych po implementacji dyrektywy w polskim prawie. W tym przypadku organizatorzy raczej nie mają co liczyć na pojawienie się produktu ubezpieczeniowego, który uchroniłby ich od ewentualnych kosztów w takim przypadku. Problem z tego typu ubezpieczeniem jest taki, że ryzyko ubezpieczeniowe najlepiej jest dobrze ocenić i zweryfikować do jakiego poziomu kosztów ryzykujemy itd. Te ryzyka są niedefiniowalne. My jako firmy ubezpieczeniowe nie możemy ponosić niezdefiniowanego ryzyka - mówił Janusz Molus z TU Europa.

Niewiadomski dodał, że zmiany nie dosięgną systemu zabezpieczeń organizatorów turystyki, który PIT uznaje za patologiczny w wielu kwestiach.

Nowa dyrektywa turystyczna wyjaśnia także kto ma płacić za udzielenie klientowi niezbędnej pomocy w potrzebie. Organizator może pobrać uzasadnioną opłatę z tytułu udzielenia pomocy jeśli sytuacja powstała w wyniku niedbalstwa lub umyślnego działania podróżnego - mówił Niewiadomski.

Zdaniem prezesa PIT nowa dyrektywa może doprowadzić do sytuacji, gdzie przedsiębiorcy będą w mniej więcej podobnej sytuacji konkurencyjnej. Zwrócił uwagę na wzrost liczby podmiotów zarejestrowanych jako organizatorzy turystyki po zmianie przepisów dotyczących organizacji wyjazdów młodzieżowych. Aktualnie w CEOTiPT znajduje się 4286 zarejestrowanych podmiotów (stan na 19.02.2017). Jak zobaczycie kto się wpisuje, to się wpisują piloci, przewodnicy, którzy sami sobie organizują imprezy, a także szkoły i nauczyciele - mówił Paweł Niewiadomski.